Pendekatan Pengajaran

PENDEKATAN PENGAJARAN

Strategi pengajaran yang berkesan mungkin bermula dengan pengajaran berpusatkan murid. Dengan menjalankan pelbagai aktiviti, akan menjadikan pembelajaran lebih menarik dan bermakna. Selain menyampaikan kandungan subjek dengan pendekatan didaktik tradisional, adalah disyorkan supaya murid-murid lebih terlibat secara aktif dalam proses pembelajaran. Pengajaran juga perlu berkaitan dengan situasi kehidupan sebenar.

Berikut adalah beberapa pendekatan pengajaran; 

Kajian Kes

Kes adalah penerangan situasi masalah sebenar, atau situasi yang cuba untuk meniru sejauh mungkin persekitaran sebenar, di mana keputusan perlu dibuat. Murid dikehendaki untuk memeriksa dan menganalisis keadaan untuk mengenal pasti masalah dan mencadangkan penyelesaian yang boleh dilaksanakan. Kaedah ini memberi peluang kepada murid untuk menggunakan apa yang mereka belajar di dalam bilik darjah dengan pengalaman hidup sebenar dan telah terbukti menjadi satu cara kaedah pengajaran yang berkesan untuk penyebaran dan mengintegrasikan pengetahuan. Kaedah kes adalah satu strategi pengajaran yang melibatkan murid dalam perbincangan aktif mengenai isu-isu dan masalah-masalah yang wujud dalam aplikasi praktikal. Kaedah ini boleh menyerlahkan dilema asas atau isu-isu kritikal dan menyediakan format untuk senario yang kabur atau kontroversi.

Kes boleh datang dari pelbagai sumber. Ramai guru mengubahsuai peristiwa-peristiwa semasa atau masalah yang dilaporkan melalui media cetak atau siaran media ke dalam pengalaman pembelajaran kritikal untuk mencari penyelesaian kepada masalah-masalah sosial yang kritikal. Pendekatan kajian kes berfungsi dengan baik dalam pembelajaran koperatif atau persekitaran pembelajaran untuk merangsang pemikiran kritikal dan kesedaran pelbagai perspektif.

 Pengajaran Berasaskan Inkuiri

Pembelajaran berasaskan inkuiri diperkenalkan pada tahun 1960-an sebagai tindak balas kepada bentuk pengajaran tradisional, di mana murid-murid dikehendaki menghafal maklumat daripada bahan pengajaran. Falsafah pembelajaran berasaskan inkuiri adalah berlatar belakangkan teori pembelajaran konstruktivis seperti idea Piaget, Dewey, Vygotsky, dan Freire yang boleh dianggap sebagai konstruktivis.

Pembelajaran inkuiri menekankan idea pembelajaran konstruktivis dimana pengetahuan adalah dibina daripada pengalaman dan proses terutamanya yang berdasarkan pengalaman sosial. Pembelajaran ini berlaku dengan baik dalam situasi kumpulan. Kemajuan dan hasil pembelajaran biasanya dinilai daripada segi sejauh mana murid-murid dapat mengembangkan kemahiran eksperimen, analisis dan bagaimana mereka bekerja dalam kumpulan.

 Pembelajaran berasaskan inkuiri merangkumi pelbagai pendekatan untuk pengajaran dan pembelajaran, termasuk:

• Kerja lapangan

• Kajian kes

• Siasatan

• Projek Individu dan kumpulan

• Projek-projek Penyelidikan

Proses pembelajaran tertentu yang melibatkan diri murid dalam pembelajaran berasaskan inkuiri termasuk:

• Bertanyakan diri sendiri.

• Mendapatkan bukti yang menyokong untuk menjawab soalan.

• Menjelaskan bukti yang dikumpul.

• Mengaitkan maklumat dengan pengetahuan yang diperolehi daripada proses penyiasatan.

• Mewujudkan hujah dan justifikasi untuk penjelasan.

Menurut Banchi dan Bell (2008), terdapat empat peringkat pembelajaran berasaskan inkuiri dalam pendidikan sains:

·         Inkuiri pengesahan.

·         Inkuiri berstruktur.

·         Inkuiri berpandu.

·         Inkuiri terbuka.

Dalam inkuiri pengesahan murid-murid disediakan dengan persoalan dan prosedur (kaedah). Jika keputusan sudah dikenalpasti terlebih dahulu, dapatan murid hanya untuk tujuan pengesahan keputusan tersebut. Inkuiri pengesahan berguna untuk mengukuhkan idea yang dimuridi sebelum ini. Murid didedahkan kepada proses penyiasatan dan mengamalkan kemahiran siasatan tertentu seperti mengumpul dan merekodkan data.

Dalam inkuiri berstruktur, murid disediakan dengan persoalan dan prosedur (kaedah). Hasil siasatan ini adalah untuk menjana penjelasan yang disokong oleh bukti-bukti yang dikumpul dalam prosedur.

Dalam inkuiri berpandu, murid disediakan hanya soalan penyelidikan dan tugas mereka adalah untuk mereka bentuk prosedur (kaedah) serta menguji soalan dan penjelasan yang dihasilkan. Jenis inkuiri ini lebih terbuka berbanding inkuiri pengesahan atau berstruktur. Murid mempunyai banyak peluang untuk belajar dan mengamalkan cara yang berbeza bagi merancang eksperimen dan merekod data.

Dalam inkuiri terbuka, murid membentuk soalan, prosedur dan reka bentuk untuk menjalankan siasatan, dan memperoleh keputusan mereka.

Pengajaran Koperatif atau Kolaboratif

Pembelajaran Koperatif (kadang-kadang dipanggil pembelajaran kolaboratif, mungkin satu istilah yang lebih tepat) boleh digambarkan sebagai pembelajaran yang berlaku akibat daripada interaksi antara ahli-ahli kolektif (bermaksud dua lebih individu). Kolaborasi membolehkan murid mengambil bahagian secara aktif dalam proses pembelajaran dengan berbincang antara satu sama lain dan mendengar pandangan orang lain. Kolaborasi mewujudkan hubungan peribadi antara murid dan topik kajian dan ia membantu murid berfikir dengan bijaksana. Projek-projek dan perbincangan kumpulan adalah contoh kaedah pengajaran ini. Guru-guru boleh menggunakan kaedah kolaborasi untuk menilai kebolehan murid bekerja sebagai satu pasukan, kemahiran kepimpinan atau kebolehan persembahan. Perbincangan kolaborasi boleh wujud dalam pelbagai bentuk seperti perbincangan berkumpulan. Selepas beberapa persiapan dan dengan peranan yang jelas, perbincangan boleh menjadi sebahagian besar daripada pengajaran dan guru hanya memberi maklum balas yang singkat semasa atau di akhir muridan.

Dalam kelas amali di makmal sains terdapat pasangan murid bekerja bersama-sama untuk menjalankan eksperimen. Satu komponen penting dalam pembelajaran koperatif adalah pembahagian kerja dengan persetujuan, penjelasan dalam kumpulan dan berkongsi maklumat dengan cara yang saksama. Satu lagi pra-syarat penting bagi kejayaan adalah ganjaran bagi kumpulan dan individu dalam kumpulan. Setiap murid akan merasa seolah-olah sumbangan mereka kepada kumpulan dan akan mendapat ganjaran.

Guru mungkin membahagikan kelas kepada 4 atau 5 kumpulan dan memberikan mereka salah satu topik atau konsep yang mana mereka perlu mengetahui pada minggu-minggu akan datang. Kerja setiap kumpulan adalah untuk menyediakan gambaran topik atau konsep dalam apa jua bentuk yang mereka ingin kepada keseluruhan kelas. Syarat-syarat yang perlu dipatuhi adalah seperti berikut:

 Pertama, setiap ahli kumpulan mesti mengambil bahagian.

 Kedua, persembahan atau produk mesti mendedahkan sumbangan setiap ahli kumpulan;

Ketiga, penggredan akan terdiri daripada gred kumpulan, serta gred individu berdasarkan produk yang ditulis setiap ahli kumpulan yang mencerminkan sumbangan mereka sendiri untuk persembahan akhir atau produk.

Pembelajaran koperatif merupakan satu strategi pedagogi yang sistematik bagi menggalakkan kumpulan-kumpulan kecil murid untuk bekerja bersama-sama bagi mencapai matlamat yang sama. Pembelajaran koperatif pada hakikatnya adalah satu strategi yang merangkumi pelbagai interaksi kumpulan seperti membangunkan komuniti pembelajaran, merangsang perbincangan murid dan menggalakkan pertukaran maklumat secara elektronik (Bruffee, 1993). Pendekatan ini menekankan kepentingan sekolah dan penglibatan murid dalam proses pembelajaran.

Perancangan yang teliti dan persediaan adalah penting untuk mengintegrasikan pendekatan pembelajaran ini. Guru perlu memahami bagaimana untuk membentuk kumpulan, memastikan kerjasama yang positif, mengekalkan akauntabiliti individu, menyelesaikan konflik kumpulan, membangunkan tugasan yang sesuai dan kriteria penggredan dan mengurus persekitaran pembelajaran aktif adalah penting untuk mencapai pengalaman pembelajaran koperatif berjaya.

Penyelesaian Masalah

Murid dikehendaki mengatasi rintangan atau kerumitan untuk mencapai sesuatu matlamat. Rintangan atau kerumitan mungkin berbentu  tekaan, matematik, masalah atau kerja-kerja lain yang membawa jawapan yang jelas. Faktor utama dalam penyelesaian masalah ialah penggunaan pengalaman lampau untuk mendapatkan sesuatu penyelesaian yang belum pernah diketahui oleh murid tersebut.

Dalam situasi bilik darjah, kaedah penyelesaian masalah digunakan dalam bentuk pencapaian konsep, kerja kreatif dan membuat keputusan dalam kumpulan. Aktiviti untuk menyelesaikan masalah tersebut perlu diterangkan dengan jelas oleh guru walau pun penerangan ini tidak seharusnya memberikan penyelesaian kepada masalah yang dihadapi. 

Penemuan Berpandu (The Guided Discovery Strategy)

Kaedah pelaksanaan:

• Guru menyatakan masalah.
• Murid-murid meneroka masalah.
• Guru dan murid membincangkan probem dan merumuskan kesimpulan
  

Gambaran keseluruhan:

• Tujuan utama adalah supaya murid-murid terlibat secara aktif dalam pembelajaran mereka sendiri dan menyelesaikan masalah.
• Paling sesuai untuk subjek yang memerlukan amalan pembelajaran aktif, pembangunan konsep dan mencari penyelesaian kepada masalah.
• Berkesan dalam membantu murid untuk membina pemahaman yang lebih baik daripada idea dan konsep.
• Digunakan terutamanya dengan konsep abstrak, bagaimanapun bahan-bahan konkrit adalah  bermanfaat terutama bagi murid yang lebih muda.
• Kelemahan utama adalah tidak sesuai untuk mengajar sejumlah besar fakta-fakta.
• Tanpa bimbingan guru dengan betul, murid berisiko memperolehi maklumat yang tidak betul.
• Tidak sesuai untuk murid-murid di semua peringkat terutamanya peringkat muda (kanak-kanak).

Pengajaran Berasaskan Kecerdasan Pelbagai

Pada tahun 1983, Dr Howard Gardner mencadangkan bahawa kecerdasan tradisional seperti yang diukur oleh ujian IQ tidak cukup luas untuk mengambil kira pelbagai jenis pembelajaran. Gardner memperkenalkan teori Kecerdasan Pelbagai yang menggariskan pelbagai kebolehan berdasarkan jenis kecerdasan. Gardner menekankan bahawa murid mempunyai campuran kecerdasan dan tidak diarah oleh hanya satu jenis kecerdasan. Kecerdasan ini adalah:

1. Linguistik: Pembelajaran dengan menggunakan bahasa
2. Logik-Matematik: pembelajaran dengan menggunakan logik, pemikiran rasional
3. Spatial-Visual: belajar melalui melihat dan membayangkan
4. Body-Kinestetik: belajar melalui pergerakan dan sentuhan
5. Muzik: pembelajaran melalui irama dan muzik
6. Interpersonal: pembelajaran melalui hubungan sosial
7. Intrapersonal: pembelajaran melalui refleksi, sendiri seseorang

 Gardner juga menambah lagi dua kecerdasan iaitu naturalist intelligences dan existential intelligences.

Contohnya: Murid A mempunyai kecerdasan Kinestetik badan yang tinggi, murid B mempunyai kecerdasan logik-matematik yang tinggi dan murid C mempunyai kecerdasan muzik yang tinggi.

Ketiga-tiga murid belajar di tahun kedua di sekolah. Guru biasanya menggunakan lembaran kerja aktiviti dan senarai perbendaharaan kata yang hampir sama untuk mengajar perkataan baharu. Dalam keadaan ini murid B adalah sangat berjaya tetapi murid  A dan C tidak.